هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
استپر موتور در مقابل دریچه منیفولد گاز قرار میگیرد و تحت کنترل کامپیوتر خودرو (ECU) قرار دارد. این قطعه با حرکت به سمت جلو و عقب، مقدار هوای وارد شده به موتور را کنترل میکند و برای این منظور از 4 ترانزیستور استفاده میکند. به طور کلی، ECU پس از دریافت دمای موتور و بررسی شرایط دیگر خودرو، دستورات لازم را به ترانزیستورها ارسال کرده و سپس دریچه استپ موتور را باز یا بسته میکند. زمانی که دمای موتور افزایش مییابد، دریچه باز میشود و پس از کاهش دما، مجدداً بسته میشود. همچنین، زمانی که پدال گاز فشرده نیست، دریچه باز میشود تا هوای لازم برای موتور فراهم شود.
وظایف استپر موتور چیست؟
وظیفه اصلی استپر موتور، حفظ روشنایی خودرو در دورهای آرام است. علاوه بر این، این قطعه مسئولیتهای دیگری نیز دارد که در زیر به آنها اشاره میشود:
• هنگامی که موتور سرد است، استپر نقش ساسات را ایفا کرده و با تنظیم سوزن، امکان روشن شدن خودرو با استارت اولیه را فراهم میآورد.
• تنظیم دور موتور، زمانی که بار اضافی از سایر وظایف به آن وارد میشود، جزء مسئولیتهای استپر است. به عنوان مثال، هنگامی که کولر خودرو فعال میشود و بار اضافی به موتور افزوده میشود، استپر تنظیم دور موتور را برعهده گرفته و آن را افزایش میدهد تا به بار اضافی پاسخ دهد.
• در زمانی که موتور در دور پایین (حدود ۹۰۰ تا ۱۱۰۰) کار میکند، استپر موظف است، میزان سوخت و هوا را تنظیم نماید. به عنوان مثال، در حالت درجا کار خودرو، تنظیم سوخت و هوای ورودی بر عهده استپر میباشد.
• تنظیم سرعت خودرو هنگام تعویض دنده نیز جزء وظایف استپر است. به عبارت دیگر، زمانی که راننده پا را از پدال گاز برمیدارد تا دنده تعویض کند، استپر موتور با جلوگیری از بسته شدن سریع مسیر هوا، سرعت خودرو را تنظیم میکند. این عمل همچنین هنگام برداشتن ناگهانی پا از پدال ترمز انجام میشود.
چرا استپر ماشین خراب می شود؟
عوامل متعددی باعث خرابی استپر ماشین میشوند که رایجترین آنها، آلودگی به دلیل تجمع رسوبات و کربن است. عوامل دیگری که ممکن است بر خراب شدن استپر موتور تأثیرگذار باشند شامل فیلترهای هوای کثیف و مسدود شده و شمعهای ناسالم میشوند.
هنگامی که استپر موتور خراب میشود، نمایانگرها و علائمی در خودرو ظاهر میشوند که راننده را راهنمایی میکنند تا مشکل را شناسایی کند. این علائم و نشانهها عبارتند از
۱- تغییرات در دور ناقص موتور
استپر موتور به منظور تنظیم و حفظ دور موتور در سرعت ثابت طراحی شده است. اگر این دستگاه به هر دلیلی از دست برود، دور ناقص موتور از حالت ثابت خارج میشود و به شکل ناقص نامنظم کار میکند. در زمان درجا زدن ماشین، دور موتور به شکل ناهموار بالا و پایین میپردازد. این نوع حرکت ممکن است دارای یک الگوی متناوب باشد و در فواصل زمانی خاص، دور موتور به صورت ناگهانی افزایش یابد و سپس دوباره کاهش یابد.
۲- دور ناقص ناهموار و سنگین
استپر سالم قابلیت درجا زدن ماشین را به شکلی روان و نرم ایجاد میکند. حال اگر این قطعه دچار خرابی شود، موتور در حالت دور ناقص به شکل سخت و سنگین فعالیت میکند. در نتیجه تکانها و لرزشهای شدیدی ایجاد میشود. دلیل این مشکل کاهش هوا درون موتور است.
۳- روشن شدن چراغ چک ماشین
روشن شدن چراغ چک ماشین گاهی اوقات به خرابی استپر موتور اشاره دارد. وقتی ماژول کنترل موتور مشکلی را در استپر تشخیص میدهد، چراغ چک را روشن میکند تا راننده را آگاه کند. برای تشخیص نوع خرابی، نیاز به مراجعه به تعمیرگاه و دیاگزدن ECU است. اگر کد خطای P0505 هنگام دیاگ زدن نمایان شود، احتمالاً مشکل در استپر موتور وجود دارد.
۴- خاموش شدن خودکار موتور
اگر ماشین به صورت خودکار در حین درجا زدن خاموش شود، این نشانگر خرابی استپر است. این اتفاق اغلب زمانی رخ میدهد که مشکل استپر جدی بوده و به طور کامل از دست رفته باشد. در برخی موارد ممکن است ماشین حتی به مرحله درجا زدن هم نرسد و به محض روشن شدن، خاموش شود.
۵- خاموش شدن موتور در حالت بار اضافی
همانطور که گفته شد، یکی از وظایف استپر، تنظیم دور موتور در زمان دریافت بار اضافی است. اگر این قطعه دچار مشکل شود، در حین افزایش بار بر روی موتور، ماشین خاموش میشود. به عنوان مثال، اگر استپر موتور خراب باشد و کولر یا بخاری ماشین را روشن کنید، موتور فوراً از کار خواهد افتاد. همچنین، در این حالت ممکن است احساس کنید که فرمان به یک سمت کشیده میشود.
برای اصلاح استپر خودرو، در ابتدا باید مشکل مربوطه را تشخیص داده و سپس برای رفع آن اقدام کرد. در این راستا، انواع مشکلات ممکن و راهحلهای آن را توضیح میدهیم:
– موتور خودرو در حالت آرام، نوسانات شدیدی دارد. وقتی که خودرو در حالت ثابت است و فشاری به پدال گاز وارد نمیشود، ممکن است استپر موتور نشتی هوا داشته باشد و اورینگ آن خراب باشد. در این صورت، تعویض اورینگ ضروری است.
– در دورهای بالا (به عنوان مثال در دنده ۳ یا ۴)، ممکن است دور موتور ناگهان با افت شدید مواجه شود. این مشکل به کثیف شدن استپر مرتبط است و نیاز به باز کردن و تمیز کردن آن دارد.
– اگر در هوای سرد، خودرو با مشکلات روشن شدن مواجه میشود، این ممکن است نشانه عدم باز شدن کامل استپر و مسدودی راه هوا برای موتور باشد. این مشکل ممکن است در هوای معتدل هم وجود داشته باشد.
– در صورت خاموش شدن ناگهانی موتور با ایست کامل خودرو، ممکن است دلیل آن نیز در استپر باشد. بررسی و کنترل کارکرد آن ضروری است.
توجه داشته باشید که هزینه تعمیر و تمیز کردن استپر معمولاً بسیار کم است. حتی اگر استپر به طور کامل خراب شده باشد و نیاز به تعویض داشته باشید، هزینه آن به صورت قابل تحمل خواهد بود. اما عدم توجه به این مشکل و عدم تعمیر ممکن است به آسیب دیدن قطعات دیگر موتور و هزینههای بیشتر منجر شود.
گاهی اوقات ممکن است به طور ناگهانی با مشکل خراب شدن استپر موتور مواجه شوید و شاهد این باشید که موتور پس از استارت زدن روشن نمیشود. در چنین شرایطی، میتوانید پدال گاز را کمی فشار داده و سپس دوباره استارت زنید. با این کار، ماشین روشن شده و امکان رسیدن به تعمیرگاه فراهم میشود. اگر در طول مسیر مواجه به هر توقف و رها کردن پدال گاز باشید و موتور خاموش شود، لازم است کمی دور آرام موتور را افزایش دهید. در ماشینهای انژکتوری، پیچ تنظیم دور موتور وجود ندارد و برای انجام این کار باید به رگلاژ سیم گاز مراجعه کنید.
برای انجام رگلاژ سیم گاز، ابتدا درب کاپوت را باز کنید و سیم گاز را که معمولاً کنار ورودی هوای دریچه گاز قرار دارد، پیدا کنید. خار مهار کننده سیم گاز را خارج کنید و کمی سیم را به سمت عقب بکشید تا دور آرام موتور افزایش یابد. سپس خار را در جای خود قرار دهید. به یاد داشتهباشید که پس از تعمیر استپر، سیم گاز را به حالت قبلی باز گردانید.
اگر پس از گذشت مدت زمان طولانی از روشن بودن، استپر ماشین گرم شود، این موضوع نشانگر هیچ مشکل خاصی ندارد و در واقع به عنوان یک امر طبیعی محسوب میشود. اما اگر حس کنید که استپر بیش از حد داغ شده و نشانگر خرابی یا دریافت جریان برق بیش از حد است، لازم است بخش الکتریکی آن را مورد بازبینی و تصحیح قرار دهید.
تعویض استپر موتور کاری نسبتاً ساده است و اگر تجربه دستی در زمینهٔ مکانیک دارید، به راحتی میتوانید این کار را خود انجام دهید. اما به یاد داشته باشید که در برخی خودروها، پس از تعویض قطعات الکترونیکی موتور، لازم است ECU را به دیاگنموده و بازنشانی کنید. برای مثال، ECU زیمنس که در بعضی مدلهای پراید، تیبا و پژو استفاده میشود، جزء این دسته محسوب میشود. با این حال، برای تعویض استپر، میتوانید به روال زیر عمل کنید:
1. در ابتدا، استپر را در قسمت دریچه گاز (منیفولد ورودی) شناسایی کنید.
2. سپس، با جدا کردن باتری، از ایجاد بار الکتریکی ساکن جلوگیری کنید تا از آسیب دیدن سایر قطعات برقی خودرو جلوگیری شود.
3. در صورت وجود پوشش اطراف استپر، آن را بردارید (این مرحله به مدل ماشین بستگی دارد).
4. سنسور الکتریکی متصل به پشت استپر را جدا کنید؛ این کار به راحتی با دست انجام میشود، اما اگر گیر کرده باشد، از یک پیچ گوشتی دو سو استفاده کنید.
5. استپر موتور با دو پیچ در محل خود قرار دارد؛ این دو پیچ را باز کنید.
6. اگر استپر قابل تمیز کردن باشد، آن را با اسپری پاککننده تمیز کرده و دوباره در جایش قرار دهید. در غیر این صورت، استپر جدید را در محل مناسب قرار داده و پیچها را بسته کنید.
7. هر قطعهای که جدا کردهاید، مجدداً در محل خود قرار دهید.
8. اتصال باتری را برقرار کنید و اطمینان حاصل کنید که همه چیز به درستی قرار گرفته است. حالا استپر موتور خودرو شما تعویض شده است.
در صورتی که تمیز کردن استپر جواب نداد احتمالاً مشکل از منیفولد است که هوا را به داخل میکشد. احتمال وجود خرابی در سنسور دریچه گاز یا حتی استپر نیز وجود دارد. در برخی مواقع، انجام عمل ریست بر روی ECU و مقداردهی اولیه آن، ممکن است مشکل را حل کند و در صورتی ECU نیز میتوانید برای خرید کامپیوتر خودرو (ECU) با نگین خودرو در ارتباط باشید.